Τρίτη 29 Απριλίου 2014

Στέβια: Μύθοι και πραγματικότητα


Του Αντώνη Παναγώτα*
Είναι αλήθεια ότι στις μέρες μας γίνεται πολύ συζήτηση γύρω από ένα θαυματουργό φυτό που μπήκε τα τελευταία χρόνια στη ζωή μας. Μετά την έγκρισή του από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα τέλη του 2011,για την ασφαλή χρήση του σε τρόφιμα, υπήρξε μια αλματώδη ζήτηση του εν λόγω γλυκαντικού. Η ζήτηση αυτή δημιούργησε την ανάγκη για περισσότερες καλλιέργειες και φυσικά μια χώρα σαν την Ελλάδα θα μπορούσε να μπεί στο κάδρο της παγκόσμιας καλλιέργειας του φυτού στέβια.
Η Στέβια (βοτανικό όνομα Stevia rebaudiana) είναι είδος φυτού με προέλευση τη Βραζιλία και την Παραγουάη. Τα φύλλα του φυτού στέβια είναι 30 με 45 φορές πιο γλυκά από τη ζάχαρη και τρώγονται ωμά ή χρησιμοποιούνται ολόκληρα σε ροφήματα βοτάνων και τρόφιμα. Για την εμπορική της εκμετάλλευση η καλλιέργεια του φυτού στέβια ξεκινάει σε θερμοκήπια όπου φυτεύεται μόσχευμα της ρίζας του φυτού. Την άνοιξη, μόλις τα νέα φυτά φθάσουν σε ύψος 7 με 10 εκατοστά, μεταφυτεύονται σε χωράφια. Μόλις ανθίσουν, τα φύλλα τους συλλέγονται με το χέρι, αποξηραίνονται και συσκευάζονται σε δεμάτια. Είναι αλήθεια ότι η καλλιέργεια του φυτού είναι παρόμοια με την καλλιέργεια του καπνού πράγμα που δίνει συγκριτικό πλεονέκτημα στους έμπειρους καπνοπαραγωγούς της περιοχής.
Η απόφαση για καλλιέργεια του φυτού μπορεί να ληφθεί οποιαδήποτε στιγμή του χρόνου. Η καλλιέργεια όμως έχει μια συγκεκριμένη χρονική αλληλουχία εργασιών. Ξεκινά τον Ιανουάριο με την προετοιμασία του χωραφιού και του σπορείου. Συνεχίζεται με τη σπορά στο σπορείο μέσα στο Μάρτιο και τη μεταφύτευση του φυτού στο χωράφι το Μάιο. Από εκεί και πέρα ακολουθείται η καλλιέργεια στο χωράφι μέχρι τα τέλη Αυγούστου όπου γίνεται και συγκομιδή των φύλλων.
Πολλοί με ρωτούν εάν αξίζει να ασχοληθεί κάποιος με την καλλιέργεια του φυτού. Λόγω της ενασχολησής μου με το εν λόγω αντικείμενο τα τελευταία δυο χρόνια και την επαφή μου με τους πρωτοπόρους στο χώρο αυτό διαπίστωσα ότι η καλλιέργεια του φυτού στέβια βρίσκεται σε εμβρυικό στάδιο στην Ελλάδα. Οι πειραματικές καλλιέργειες που έγιναν έδειξαν κάποια ενθαρρυντικά στοιχεία παρολαυτά δεν μπορεί να μιλάει κάποιος για εγγυημένες στρεμματικές αποδόσεις και πόσο μάλλον για τιμή ανά κιλό από τη στιγμή που δεν υπάρχει εργοστάσιο μεταποίησης στην Ευρώπη. Το να στείλει κάποιος τα αποξηραμένα φυτά στην Κίνα ή την Ινδία για να τα μεταποιήσει σε λευκή σκόνη στέβιας, που είναι και το τελικό προιον, το καθιστά μη ανταγωνιστικό. Με τις σημερινές οικονομικές συνθήκες θεωρώ δύσκολο να εγκατασταθεί μια σοβαρή μονάδα μεταποίησης στην Ελλάδα, μια επένδυση της τάξεως των 3-4 εκατ. Ευρώ.
Οι προσπάθειες που γίνονται από συγκεκριμένους συνεταιρισμούς είναι αξιόλογες, πρέπει οι σύγχρονοι αγρότες να παρακολουθούν τις εξελίξεις και να είναι πάντα πρωτοπόροι αλλα σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να παρασύρονται από επιπόλαιες κινήσεις με κίνδυνο να υποστούν μεγαλύτερη οικονομική ζημια.

*Ο Αντώνης Παναγώτας είναι Μηχανολόγος Μηχανικός, Υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος Δήμου Ορχομενού